ماهی ها می توانند خودشان را بشناسند! - تور آلمان ارزان

دانشمندان گزارش می نمایند که بعضی از ماهی ها می توانند چهره خود را در تصاویر و آینه ها تشخیص دهند. این توانایی معمولاً به انسان ها و حیوانات دیگری که به طورخاص باهوش درنظر گرفته می شوند مانند شامپانزه ها، نسبت داده می گردد. یافتن این توانایی در ماهی نشان می دهد که خودآگاهی ممکن است در بین حیوانات بسیار گسترده تر از چیزی باشد که دانشمندان زمانی تصور می کردند. ماسانوری کوهدا، جامعه شناس حیوانات از دانشگاه متروپولین اوزاکا در ژاپن می گوید: به طور گسترده اعتقاد بر این است که حیواناتی که مغز بزرگ تری دارند، نسبت به حیوانات با مغز کوچک تر مانند ماهی باهوش تر هستند. به گفته کوهدا، شاید زمان بازاندیشی درمورد این فرض فرا رسیده باشد.

به گزارش ساینس نیوز، پژوهش های گذشته کوهدا نشان داده است که زمردماهی نظافت چی خط آبی می تواند آزمون آینه را پشت سر بگذارد. این آزمون نوعی ارزیابی شناختی بحث برانگیز است که ظاهراً خودآگاهی یا توانایی فکر کردن به خود را نشان می دهد. این آزمایش شامل قرار دادن حیوان دربرابر آینه و سپس گذاشتن علامتی به شکل مخفیانه روی صورت یا بدن حیوان و مشاهده این موضوع است که آیا حیوان از روی تصویر خود در آینه می تواند متوجه علامت گردد و آیا سعی می نماید قسمتی از بدن خود را که علامت گذاری شده است، لمس کند.

پیش ازاین، تنها تعداد انگشت شماری از گونه های دارای مغز بزرگ ازجمله شامپانزه ها و سایر کپی های بزرگ، دلفین ها، فیل ها و زاغی ها این آزمون را با پیروزیت پشت سر گذاشته اند. در مطالعه تازه، ماهی های نظافت چی که در آزمون آینه پیروز شده بودند، توانستند در تصاویر ساکن چهره خود را از چهره ماهی های نظافت چی دیگر تشخیص دهند.

کوهدا و همکارانش در تاریخ 6 فوریه در مجله PNAS گزارش می نمایند این امر نشان می دهد این ماهی ها به همان شکلی که انسان ها توانایی آن را دارند (ازطریق ایجاد تصاویر فکری از چهره خود) خودشان را تشخیص می دهند. فرانس دی وال، نخستی شناس دانشگاه اموری در آتلانتا که در مطالعه شرکت نداشت، می گوید: واقعاً قابل توجه است که آن ها می توانند این کار را انجام دهند. فکر می کنم این مطالعه ای باورنکردنی است.

دی وال به این نکته نیز اشاره می نماید که رد شدن در آزمون آینه نباید دلیلی بر عدم خودآگاهی در نظر گرفته گردد. بااین حال، دانشمندان برای درک این مسئله که چرا بعضی از گونه ها که معین شده است، توانایی های شناختی پیچیده ای دارند مانند میمون ها و غراب ها در این آزمون پیروز نشده اند.

پژوهشگران بعلاوه این سؤال را مطرح نموده اند که آیا آزمایش آینه برای گونه هایی مانند سگ ها که بیشتر به بو متکی هستند یا خوک ها که ممکن است به قدر کافی به علامت روی بدن خود اهمیت ندهند که بخواهند آن را لمس نمایند، مناسب است یا خیر.

نتایج ضدونقیض در حیوانات دیگر موجب می گردد پیروزیت چنین ماهی کوچکی در این آزمون شگفت انگیزتر باشد. تیم کوهدا در اولین مطالعات آزمون آینه خود که در سال های 2019 و 2022 منتشر شد، ماهی های نظافت چی را که از طبیعت گرفته بودند، در مخزن های جداگانه ای درمعرض آینه قرار دادند. پژوهشگران سپس رنگ قهوه ای را زیر فلس های روی گلوی ماهی تزریق کردند و علامتی شبیه انگل هایی ایجاد کردند که این ماهی آن ها را از روی پوست ماهی های بزرگ تر در طبیعت می خورند. وقتی ماهی های علامت گذاری شده خودشان را در آینه تماشاد، آغاز به زدن گلوی خود به سنگ ها در ته مخزن کردند و ظاهراً سعی داشتند آن علامت ها را جدا نمایند.

در مطالعه تازه، به 10 ماهی که آزمون آینه را گذرانده بودند، تصویری از چهره خودشان و تصویری از چهره ماهی نظافت چی ناآشنایی نشان داده شد. همه ماهی ها نسبت به عکس ناآشنا رفتار پرخاشگرانه ای نشان دادند گویی غریبه است، اما نسبت به تصویر صورت خودشان رفتار تهاجمی نشان ندادند.

وقتی به هشت ماهی دیگر که یک هفته را با آینه گذرانده بودند، اما قبلاً علامت گذاری نشده بودند، تصویری از صورت آن ها را با علامت قهوه ای روی گلویشان نشان دادند، شش مورد از آن ها درست مانند ماهی هایی که آزمون آینه را پشت سرگذاشته بودند، آغاز به کشیدن گلوی خود روی سنگ کردند. اما وقتی به آن ها تصویری از ماهی دیگری نشان داده شد که علامتی روی گلویش نبود، گلوی خود را روی سنگ نزدند.

به گفته پژوهشگران، حیواناتی که تصویر خود را در آینه تشخیص می دهند، به احتمال زیاد در ابتدا یاد می گیرند که با تماشا اینکه حرکت حیوان در آینه با حرکت آن ها مطابقت دارد، خود را تشخیص دهند.

ازآنجاکه ماهی های نظافت چی بعلاوه می توانستند چهره های خود را در تصاویر ساکن تشخیص دهند، آن ها و احتمالاً حیوانات دیگری که آزمون آینه را پشت سر گذاشته اند، ممکن است بتوانند با ایجاد تصویر فکری از چهره خود که می توانند آن را با چیزی که در آینه یا تصاویر می بینند، مقایسه نمایند، خود را بشناسند.

جنیفر ونک، متخصص شناخت تطبیقی از دانشگاه اوکلند در روچستر که در مطالعه شرکت نداشت، می گوید: فکر می کنم که این گام بعدی عالی است. اما او مایل است قبل از نتیجه گیری درباره آنچه در فکر موجودات غیرکلامی مانند ماهی بازنمایی می گردد، پژوهش های بیشتری را ببیند.

آزمایشگاه کوهدا میخواهد آزمایش های بیشتری برای کاوش آنچه در مغز ماهی نظافت چی می گذارد، انجام دهد و می خواهد روش تازه شناخت تصاویر را روی ماهی های تحقیقاتی رایج دیگری مانند آبنوس سه خاره (Gasterosteus aculeatus) نیز آزمایش کند.

جاناتان بالکامب، رفتارشناس حیوانات و نویسنده کتاب آنچه یک ماهی می داند، متقاعد شده است و مطالعه تازه را محکم و روشن توصیف می نماید. بالکامب می گوید: با توجه به اینکه قبلاً نشان داده شده است ماهی ها دارای رفتارهای پیچیده ای مانند استفاده از ابزار، برنامه ریزی و همکاری هستند، نباید از این موضوع تعجب کرد که آن ها می توانند خودآگاه باشند. زمان آن فرا رسیده است از این تصور دست برداریم که ماهی ها اعضای کم اهمیت گروه مهره داران هستند.

227227