نقش رجب در فارس؛ نشانه ای از صلابت پادشاهان ساسانی - تور آلمان ارزان

بیشتر بخوانیدتخت جمشید | نمایش شکوه و تشریفات داریوش عظیم

فهرست مطالب

موقعیت و تاریخچه توضیح کتیبه هادلیل نامگذاری این کتیبه ها

موقعیت و تاریخچه

در سه کیلومتری شمال تخت جمشید، به اثری تاریخی می رسیم که کمتر گردشگر و بازدیدکننده ای به آن توجه دارد. براساس مقاله اسرار نقش رجب باید بدانید که نقش برجسته و سنگ نگاره های زیبایی در این مکان با آرامشی عجیب در کنار هم قرار دارند. نقش رجب در فارس در شیب شمالی کوه رحمت حجاری شد. این منطقه در راستا تخت جمشید به استخر و در سمت راست جاده قرار گرفته است؛ راستای که در بیست و پنج قرن پیش شاهراه ارتباطی شوش به سارد بود و شامل صحنه هایی از وقایع تاریخی همراه با کتیبه تاجگذاری اردشیر اول، نقش شاپور اول و کتیبه تاجگذاری وی و همچنین کتیبه کرتیر، روحانی تراز اول و موبد موبدان در عصر ساسانی هست.

توضیح کتیبه ها

موسس امپراطوری ساسانی، اردشیر اول است و کتیبه تاجگذاری وی قدیمی ترین حجاری در نقش رجب در فارس محسوب می گردد. نقوش موجود در نقش رجب راوی سه صحنه از وقایع و اتفاقات شاهنشاهی ساسانی بوده که در ادامه مطلب به آنها می پردازیم. براساس مقاله اسرار نقش رجب باید بدانید که کتیبه ها یا نقش برجسته های موجود 4 مجلس را نشان می دهند:

-تاجگذاری اردشیر بابکان، بنیانگذار شاهنشاهی ساسانی

-نقش برجسته کرتیر

-صحنه تاجگذاری شاپور اول

-شاپور و درباریان

تاجگذاری اردشیر بابکان، بنیانگذار شاهنشاهی ساسانی

در میان نقشهای حکاکی شده، نقش برجسته متعلق به اردشیر اول از دیگر نقوش قدیمی تر است. پدر اردشیر در نبردی اردوان پنجم را شکست داده و بر تخت شاهی می نشیند. اما، عمرش به او مهلت پادشاهی نداده و تاج و تخت به پسرش، اردشیر اول می رسد. این نقش صحنه دیهیم گیری اردشیر از اهورامزدا را نشان می دهد. براساس اسرار نقش رجب باید بدانید که در این حجاری اردشیر در سمت چپ و به صورت نیم رخ به تصویر درآمده است. وی کلاهی مزین به یک گوی کریمبوس بر سر دارد و آرایش ظاهریش شامل مویی کوتاه، گردنبندی در گردن، لباسی بلند و شمشیری برروی پای سمت چپ هست. اردشیر برای احترام به اهورامزدا انگشت سبابه خود را بلند نموده و با دست راست دیهیم را از اهورامزدا می گیرد.

نقش برجسته کرتیر

در سمت چپ نقش برجسته اردشیر اول، نقشی کوچک وجود دارد که در زمان بهرام دوم اضافه شده و کرتیر، موبد ساسانی را نشان می دهد. کرتیر، روحانی با نفوذ و پر قدرتی بود که از دوره شاپور اول، بهرام اول و بهرام دوم ساسانی حضور داشت. براساس مقاله وجه تسمیه نقش رجب باید بدانید که وی بدون ریش با کلاهی مدور و روبانی به دور آن و گردنبندی با مرواریدهای درشت نقش شده است. انگشت سبابه دست راستش را برای ادای احترام به مجلس شاپور بلند نموده و به کتیبه پشت سر خود اشاره می نماید.

صحنه تاجگذاری شاپور اول

در نقش رجب نقش برجسته تاجگذاری شاپور اول سوار بر اسب در قابی به طول تقریبی چهار متر دیده می گردد. این نقش که یکی از شاهکارهای هنر حکاکی یا پیکرتراشی ساسانی است، با تناسب و تعادل مناسبی نقش شد. شاپور سوار بر اسبی قوی هیکل و آراسته بوده و با دست راست خود حلقه شاهی را از اهورامزدای سوار بر اسب می ستاند. شاپور دست چپش را بر روی قبضه شمشیر گذاشته و دستها و صورت شاه بسیار آسیب دیده اند. براساس مقاله وجه تسمیه نقش رجب باید بدانید که اهورامزدا در این صحنه با تاج کنگره ای بر سر، گیسوان مجعد و بلند تا روی شانه و با پوششی شبیه به لباس شاپور اول به تصویر درآمده است.

شاپور و درباریان

در شمال محوطه نقش رجب در فارس، فضایی به طول 6 متر به نمایش شاپور و درباریان اختصاص داده شده است. شاپور سوار بر اسبی قوی هیکل و آراسته هست. اسب طوری به نمایش درآمده که حس حرکت را به خوبی القا می نماید. پشت سر شاپور نه نفر از عظیمان کشور ایستاده اند، شاپور لباسی چین دار بلند به تن و نیم چکمه ای ظریف با بندهایی بلند به پا نموده است، وی مویی مجعد و بلند تا روی شانه و تاج شاهی با روبان هایی در هوا معلق دارد. شاید افرادی که بدنبال شاه در حرکتند، برای شرکت در مراسم تاج گذاری، مجلس شادی یا مراسم مهمی راهی شده اند. در این صحنه، بر جلوی اسب شاه کتیبه ای چهار سطری به خط پهلوی ساسانی وجود دارد که کمی آنطرف تر کتیبه ای با همین مضمون در شش سطر دیده می گردد.

دلیل نامگذاری این کتیبه ها

نقش رجب فارس نامی است که برای این منطقه بکار برده می گردد. اما دلیل قاطعی برای بکار بردن نام رجب وجود ندارد. نخستین منبعی که از این نام استفاده کرد، سفرنامه کاستن نیبور، گردشگر دانمارکی هست. مجموعه تاریخی نقش رجب فارس در تاریخ 24 شهریور 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع: همگردی